Tiết mục văn nghệ với những điệu múa uyển chuyển, duyên dáng của các cô gái Mường So.

Mường So được coi là cái nôi của nền văn hóa Thái được lưu giữ và phát triển bao đời nay. Như một lời hẹn ước, vào tháng 2 âm lịch dưới những tán lá đâm trồi nẩy lộc, hoa ban trắng bung nở hương sắc đón mùa xuân về, đó cũng là lúc người Thái ở Mường So tổ chức Lễ hội Nàng Han.

Thừa ủy quyền của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, đồng chí Trần Quang Kháng - Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch trao chứng nhận Lễ hội Nàng Han là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia cho lãnh đạo huyện Phong Thổ và xã Mường So.

Lễ hội Nàng Han là nét đẹp văn hóa tâm linh trong đời sống của đồng bào dân tộc thái Mường So nói riêng và của cả vùng Tây Bắc nói chung.

Các đại biểu tham gia phần lễ và dâng hương tại Lễ hội.

Theo truyền thuyết còn lưu truyền lại, Nàng Han là con gái một gia đình người Thái. Nàng Han giả trai dẫn quân đi đánh giặc, động viên tướng sĩ tập luyện võ thuật, tích trữ lương thảo, bày binh bố trận và đánh tan kẻ thù xâm lược. Đến ngày 30 Tết, quân xâm lược đã bị đánh bại, Nàng Han cùng các tướng sĩ trở về. Khi đến mó nước Nậm Lùm (nay thuộc thôn Tây An, xã Mường So), Nàng Han tắm gội rồi cùng ngựa bay về trời. Để tưởng nhớ công lao của Nàng cùng với các vị tướng sĩ, Nhân dân quanh vùng đã lập đền thờ ngay tại khu mó nước... 

Các đại biểu rửa tay xin sức khỏe, may mắn tại mó nước Nàng Han.

Từ năm 2007, Lễ hội Nàng Han được phục dựng và duy trì thường niên hàng năm vào ngày 15/2 âm lịch đã thu hút đông đảo Nhân dân các dân tộc trong, ngoài khu vực tham dự.

Phần thi người đẹp Mường So tại Lễ hội Nàng Han.

Lễ hội Nàng Han gồm hai phần: Phần lễ và phần hội. Phần lễ có hoạt động dâng hương tại Đền thờ Nàng Han. Phần hội gồm có thi văn nghệ; thi người đẹp Mường So; thi ẩm thực; trưng bày không gian dân tộc Thái và các sản phẩm OCOP; trình diễn Nghệ thuật múa xòe dân tộc Thái và vòng xòe đoàn kết; trình diễn Lễ hội Kin lẩu khẩu mẩu; hoạt động thể thao và trò chơi dân gian; thực hành Lễ hội Áp Hô Chiêng…

Người con gái Thái Mường So đã thể hiện nét đẹp khéo léo bằng việc dệt vải, lưu giữ lại nét đẹp văn hóa truyền thống của dân tộc.

Đồng chí Đặng Xuân Thanh - Chủ tịch UBND xã Mường So, huyện Phong Thổ cho biết, ngày 25/12/2007, UBND tỉnh Lai Châu ban hành Quyết định số 2057/QĐ-UBND công nhận Đền thờ Nàng Han là Di tích cấp tỉnh; ngày 19/02/2025, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ban hành Quyết định số 326/QĐ-BVHTTDL công nhận Lễ hội Nàng Han được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Lễ hội Nàng Han diễn ra là việc làm cụ thể trong công cuộc Bảo tồn bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch trong giai đoạn hiện nay.

Phần thi ẩm thực của các thôn, bản, đơn vị trong xã Mường So với nhiều món ăn phong phú, độc đáo và hấp dẫn.

Lễ hội còn là dịp để Nhân dân các dân tộc cùng hội tụ về đây giao lưu văn hóa, văn nghệ, tình cảm, tăng thêm sự hiểu biết, tạo điều kiện để các hoạt động văn hóa, văn nghệ, các trò chơi dân gian phát triển, kết hợp giữa văn hóa truyền thống với văn hóa đương đại, góp phần xây dựng đời sống văn hóa tinh thần cho Nhân dân vui tươi, lành mạnh, phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc, cùng nhau đoàn kết xây dựng bản làng ngày một no ấm, giàu đẹp, góp phần xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

Kim Anh