Lâu nay, nhiều du khách vẫn truyền tai nhau câu nói “Chưa đi chợ phiên San Thàng coi như chưa đến Lai Châu”. Câu nói đó đủ nói lên những điểm độc đáo, ấn tượng của phiên chợ vùng cao miền Tây Bắc này.

Chợ San Thàng thuộc xã San Thàng, thành phố Lai Châu

Chợ San Thàng nằm ngay trên quốc lộ 4D, thuộc xã San Thàng, cách trung tâm thành phố Lai Châu không xa. Chợ họp theo phiên, cứ thứ Năm và Chủ nhật hằng tuần, không chỉ người dân ở các xã, phường lân cận như Đông Phong, Sùng Phài (TP Lai Châu), các xã Tà Lẻng, Giang Ma, Nùng Nàng… (huyện Tam Đường) mà còn có những người vượt cả trăm cây số về với chợ.

Bà con các dân tộc tụ họp về chợ San Thàng với tâm trạng háo hức, phấn khởi, bởi họ không chỉ có nhu cầu mua bán, trao đổi hàng hóa mà nơi đây còn là điểm hẹn để trao gửi tâm tình bè bạn, yêu đương...

Điểm đặc biệt của chợ phiên San Thàng là không gian chợ rực rỡ sắc màu trang phục truyền thống các dân tộc. Dưới nắng thu, phiên chợ rực rỡ sắc màu hoa văn trên khăn, túi, áo, váy con gái người Dao, người Lự; dập dờn cánh bướm khuy áo bạc thiếu nữ Thái trắng; chúm chím nụ cười cô gái người Mông…

Trong hai phiên chợ mỗi tuần thì chợ đặc biệt đông vào ngày Chủ nhật khi các hoạt động mua bán kéo dài từ sáng sớm tới tận trưa. Chợ bán đủ thứ từ mớ rau, củ khoai, củ sắn, gạo cho đến cái kim, sợi chỉ; từ những sản phẩm thiết yếu cho gia đình đến những sản vật của núi rừng như mật ong rừng, gà rừng, các loại chim rừng…

Đặc biệt, chợ bán nhiều đồ ăn đặc trưng vùng núi Tây Bắc. Trong đó, các loại bánh vô cùng phong phú, nào là bánh rán, bánh bò, bánh cắt, bánh bạc đầu, bánh dầy… Giá các loại bánh đều khá rẻ, chỉ khoảng 2.000 đồng/chiếc. Đi từ đầu chợ cho đến cuối chợ, mùi thơm ngào ngạt của các loại bánh mời gọi khiến du khách thưởng thức đến no căng bụng mà vẫn thấy chưa “đã” cơn thèm.

Ngoài hai phiên chợ chính, từ cuối năm 2019, chợ đêm San Thàng được tỉnh Lai Châu cho phép đi vào hoạt động. Chợ đêm San Thàng đông vui nhộn nhịp không kém gì phiên chợ ngày. Cứ vào mỗi tối thứ Bảy, con đường vào chợ đêm San Thàng đông như đi hội.

Chợ đêm San Thàng

Phiên chợ đêm chuyên phục vụ nhu cầu ẩm thực của du khách với các món ăn đặc trưng, trong đó đáng nhớ nhất là món thắng cố. Theo bà con, món thắng cố và rượu ngô không thể tách rời trong đời sống, sinh hoạt của người Mông Lai Châu. Ăn thắng cố, uống rượu ngô là món ẩm thực được người dân bản địa vô cùng ưa chuộng.

Không chỉ là món “khoái khẩu” với đồng bào dân tộc, ở chợ đêm San Thàng, rất nhiều nhóm du khách cũng ngồi quây quần, trò chuyện bên nồi thắng cố. Mùa đông trong cái lạnh tê tái, ngồi bên nồi thắng cố bốc hơi nghi ngút, cùng nâng chén rượu ngô thơm nồng, thật là một trải nghiệm đáng nhớ.

Còn mùa hè, chắc hẳn nhiều người sẽ nghĩ rằng, trời nóng mà ăn thắng cố thì không phù hợp. Nhưng với thời tiết của Lai Châu khi về đêm, cái cảm giác nóng nực sẽ nhanh chóng bị xua đi, những cơn gió mát rượi sẽ khiến cho bữa thưởng thức thắng cố không kém phần thi vị.

Một chương trình giao lưu văn nghệ tại không gian chợ đêm San Thàng

Bên cạnh thắng cố, một món ăn đặc biệt hấp dẫn mà du khách ưa thích là món phở chua. Phở chua thường có kèm thịt lợn thái mỏng, bánh phở mềm, dai quện vị chua ngọt rất lạ miệng và quyến rũ.

Theo người bán hàng, món phở chua gồm có bánh phở được làm từ những loại gạo nương ngon nhất, nước chua được muối từ măng rừng hoặc rau cải mèo được họ gieo trồng trên nương. Nhiều du khách sau khi thưởng thức phở chua đều nói rằng, nếu có cơ hội quay lại San Thàng thì món phở chua sẽ là một trong những món ăn nhất định họ phải ăn thêm nhiều lần nữa.

Ngoài phở chua, du khách còn có thể thưởng thức thêm một loại đồ ăn có tên khá lạ: Phở nhắng. Bánh phở do chính tay người dân bản địa tự làm, ăn kèm với thịt lợn. Trong tiết trời se lạnh, sợi phở dai, mềm, nước dùng ngọt, béo, quyện cùng vị cay của ớt, vị thơm của rau húng, vị ngai ngái của rau ngót chắc chắn sẽ là món ăn hấp dẫn du khách.

Du khách trải nghiệm ẩm thực tại chợ đêm San Thàng.

Ở chợ đêm San Thàng, mỗi tuần sẽ có một chương trình văn nghệ mới do các đội văn nghệ trên địa bàn thành phố và các huyện lân cận biểu diễn. Trong chiếc váy sặc sỡ của dân tộc mình, các chàng trai cô gái người Mông, Dao, Giáy… say sưa với các điệu hát truyền thống… Kết thúc chương trình, du khách có thể hòa mình vào vòng xòe đoàn kết cùng bà con các dân tộc.

Hiện nay, thành phố Lai Châu đã đầu tư xây dựng chợ San Thàng khang trang, rộng rãi, sạch đẹp; các khu bán hàng được bố trí hợp lý. Đặc biệt, việc bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm được đặc biệt chú trọng. Bãi gửi xe cũng được xây dựng rộng rãi, bố trí lối đi hợp lý nên đã khắc phục được tình trạng tắc đường.

Ngoài ra, thời gian qua, ngành du lịch Lai Châu đã mở nhiều lớp hướng dẫn kiến thức du lịch cho người dân buôn bán ở chợ San Thàng, để chính họ trở thành những thuyết minh viên du lịch, quảng bá hình ảnh về vùng đất, con người Lai Châu đến với du khách.

Với những nét văn hóa đặc sắc và độc đáo, chợ San Thàng ngày càng khẳng định sức hút đối với du khách gần xa. Đến với chợ San Thàng, chắc chắn du khách sẽ có trải nghiệm đáng nhớ cùng đồng bào các dân tộc trên mảnh đất biên cương Lai Châu.

N.Minh